(leeg)Venkel olie, zoet
Venkel olie (Foeniculum vulgare)
Eigenschappen
- aroma: zoet, warm, kruidig, anijs-achtig, 'als drop'
- kleur: meestal kleurloos, soms lichtgeel
- consistentie: dun, waterig
- extractie: stoomdistillatie
Toepassingen
Algemeen:
In de aromatherapie neemt venkel olie een vooraanstaande plaats in als algemeen tonicum voor de interne organen en hun functies; hij is bij uitstek geschikt voor:
- mensen met een zwakke constitutie
- oudere, verzwakte mensen
- bij chronische vermoeidheid met gebrek aan energie en koude gevoelens, zowel van recente als van langdurige aard
- in de herstelfase na een ziekte
(zie 'Contra-indicatie en waarschuwing').
In aromatherapie vervult Venkel olie een ondersteunende rol in de volgende situaties:
geest en zenuwstelsel
- stelt gerust en geeft tegelijkertijd energie
- verleent de kracht en moed die nodig zijn om onze wensen en gezichtspunten kenbaar te maken, te laten zien wie we zijn en zo deel te nemen aan het geheel
- zuivert het energieveld van schadelijke invloeden van buitenaf: negatieve gedachtenvormen van anderen, electrische stralingsvelden, enz.*
*NB.
1 - deze eigenschap van venkel was reeds in de middeleeuwen bekend: venkel werd voorgeschreven als een middel om boze geesten en heksen af te weren - hiervoor werden venkeltakjes samen met St. Janskruid boven de deuropening gehangen
2 - venkel staat ook bekend om zijn zuiverende werking op een lichamelijk niveau: hij stimuleert het lymfatisch systeem om gif- en afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen; dit is een goed voorbeeld hoe een kruid en haar tinctuur, distillaat, etc. een helende werking heeft op de verschillende niveaus van zowel lichaam als geest en hoe deze niveaus onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden
luchtwegen
- luchtweginfecties zoals verkoudheid, astma en bronchitis met hoesten en slijm
- hoest met vastzittend slijm
- spasmodische hoestbuien
spijsverteringssysteem
venkel olie is een van de meest gebruikte olien voor problemen met de spijsvertering, met name bij:
- zwakke spijsvertering met gebrek aan eetlust, een opgeblazen gevoel in de buik, winderigheid en een misselijk gevoel of overgeven; vaak is er ook vermoeidheid, kou en diarree of constipatie
- darminfecties met indigestie en pijn of krampen, een vol gevoel in maag en darmen, gerommel in de darmen, winderigheid en diarree of constipatie; deze conditie gaat meestal samen met een gebrek aan eetlust en vermoeidheid
- verhoging van het maagzuur gehalte
lever en galblaas
hij stimuleert de lever en galblaas bij de productie en afscheiding van gal:
- bevordert de spijsvertering
- ondersteunt de afbraak en verwijdering van vetstoffen uit het lichaam
- zuivert het bloed
- helpt bij het herstel na een voedsel- of alcohol vergiftiging
- werkt ondersteunend bij ontslakkingskuren en ontgiftingskuren
urogenitaal systeem
- vochtophoping (oedeem) met moeite of pijn bij het urineren en onvolledig urineren
a) hieraan kunnen verschillende oorzaken ten grondslag liggen: raadpleeg altijd eerst een arts of medisch deskundige
b) overmatig gebruik van venkel olie bij zwak-functionerende nieren kan leiden tot een overbelasting van de nieren
c) gebruik van venkel olie in gevallen van reeds bestaande incontinentie kan leiden tot uitputting van de lichaamsvochten
gynecologisch systeem
1) menstruatie klachten
- onregelmatige periodes en periodes die altijd te laat komen of zelfs helemaal uitblijven en gepaard gaan met pijn en krampen, en met gemoedswisselingen zoals depressie, stress en irritaties
2) overgangsklachten
- gemoedswisselingen zoals overgevoeligheid, onrust, stress en irritatie
- 'hot flashes', slapeloosheid en overmatige transpiratie
3) bevalling
- bevordert de samentrekking van de baarmoederspieren: gebruik bij moeilijke of langdurige bevallingen om de contracties aan te moedigen (toepassing: alleen vlak voor en tijdens de bevalling)
4) moedermelk
venkel (vooral de thee) wordt al eeuwenlang in de volksgeneeskunde gebruikt om de aanmaak van moedermelk te stimuleren als het lichaam zelf niet genoeg melk kan produceren
- door de borstvoeding worden de geneeskrachtige eigenschappen van venkel doorgegeven aan de baby en voorkomt ook bij het kind moeilijkheden met de spijsvertering zoals winderigheid en pijn of krampen in de darmen
(in deze gevallen is het waarschijnlijk beter om thee van venkelzaden te drinken, in plaats van de olie te gebruiken, omdat de lever van een baby of jong kind de krachtige lever-stimulerende werking van venkel olie nog niet kan verwerken; ook moet rekening worden gehouden met eventuele transmissie van het phyto-estrogene effect van venkel van de moeder op het kind - zie onder 'Diversen')
5) borsten
- venkel olie, vermengd in een massage olie of creme, wordt gebruikt ter versteviging en vergroting van de borsten
lymfatisch systeem
ondersteunt het lymfatisch systeem
- helpt met de afvoer van gifstoffen en overtollige vloeistoffen bij infecties, verwondingen en zwellingen
- venkel olie is een van de meest-gebruikte olien voor cellulitis (neem in combinatie met venkel thee)
huid en haar
1) gebruik bij infecties en andere huidproblemen zoals
- kneuzingen en blauwe plekken
- wonden, zweren, abscessen (met pus)
- insectenbeten
- schimmel infecties
- oudere, glansloze huid
- rimpels
- verstopte porien
2) remt overtollige olie afscheiding van de talgklieren
- vette huid
- vet haar
spieren en gewrichten
- artritis en reumatiek met pijn en stijfheid in spieren en gewrichten
- jicht (combineer met Jeneverbes olie)
- vermoeide en gespannen spieren
- ter voorbereiding, ondersteuning en nabehandeling bij sportevenementen
mond en gebit
bestanddelen van venkel olie worden veel gebruikt in tandpastas en andere middelen voor mond-hygiene ter voorkoming en bestrijding van:
- mondzweertjes
- tand abscess
- tandvlees infecties
- bloedend tandvlees
antiseptisch en desinfecterend
- venkel olie wordt ook gebruikt om infectering van reeds bestaande wonden te voorkomen
insectenwerend
- muggen en vlooien (kan ook bij dieren gebruikt worden, maar niet bij katten)
Dosering en Applicatie
- verdamper
- huid: maximaal 4 druppels per theeepel basis olie (verhoudingsgewijs is dit 4% van de olie)
- bad: 4 druppels olie vermengd met een emulgator (bv. badolie of baddouche)
Contra-indicatie en waarschuwing
- niet gebruiken bij jonge kinderen (onder 10 jaar): venkel olie bevat een stof, melanthine genaamd, die een vergiftigend effect heeft op jongere kinderen
- dit geldt ook voor jonge dieren
- vermijd tijdens zwangerschap: van venkel olie is bekend dat hij de samentrekkingen van de baarmoederspieren kan stimuleren
- vermijd gebruik bij estrogeen-afhankelijke tumoren (borst, baarmoeder, prostaat)
- niet gebruiken bij aanwezigheid van endometriose (aankleving van het baarmoederslijmvlies aan organen in de buikholte)
- niet gebruiken bij (geschiedenis van) epilepsie
- de aanbevolen dosis niet overschrijden: overmatig of langdurig gebruik kan in sommige gevallen leiden tot geestesstoornissen en epileptische aanvallen
- voorzichtig bij gebruik in combinatie met andere olien met een phyto-estrogene werking, zoals bv. salie en scharlei
Diversen
- venkel olie wordt gedistilleerd van de zaden (eigenlijk "vruchten") van de zoete, gecultiveerde venkel plant (de olie van bittere venkel wordt niet of nauwelijks gebruikt; deze heeft een scherper aroma en is donkerder van kleur)
- venkel olie is heel geschikt voor spijsverteringsproblemen bij dieren (let hierbij wel op de hoeveelheden: als vuistregel kan worden uitgegaan van een normale dosis bij een gewicht dat vergelijkbaar is met dat van een volwassen persoon - zie "Dosering")
- zoals dat bij zoveel olien het geval is, geldt ook hier dat de werking van venkel aromatische olie ondersteunt en versterkt wordt door gelijktijdige inname van een kruidenthee van dezelfde plant (in dit geval van venkel)
- venkel olie bevat een hoog gehalte anethol
- een van de bestanddelen, trans-anethol, is mogelijkerwijs verantwoordelijk voor een verhoging van de produktie van het estrogeen hormoon
- venkel olie wordt veel gebruikt in de farmaceutische-, cosmetische- en levensmiddelen industrie
- hij heeft een overheersend aroma: gebruik hem met mate in een combinatie met andere olien
- hij is goed te combineren met aromatische olie van o.a. basilicum, cipres, citroen, gember, geranium, grapefruit, jeneverbes, kamille, karwei, lavendel, roos, rozemarijn, sandelhout, sinaasappel, ylang-ylang
Venkel staat al sinds mensenheugenis in hoog aanzien als een geneeskrachtig kruid:
- de Klassieke Oudheid (Babyloniers, Egyptenaren, Grieken en Romeinen),
- de Middeleeuwen (de Iberiers, de Anglo-Saxonen: Karel de Grote, Hildegard Von Bingen, Culpeper, e.a.)
- de Traditionele Chinese Geneeskunde
- de Ayurvedische geneeskunde
Fyto-oestrogeen
Venkel is een fyto-oestrogeen ('phytos' is grieks voor 'plant'): hij bevat stoffen die in hun werking overeenkomen met het vrouwelijke hormoon oestrogeen (dit hormoon wordt ook aangetroffen bij mannen, maar in veel mindere mate).
Oestrogeen speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtsorganen, in de regelmaat en het verloop van de maandelijkse cyclus en in de zwangerschap.
Oestrogeen heeft ook invloed op een aantal andere functies en structuren in het lichaam zoals de botten en botvorming, de bloedvaten en qualiteit van het bloed, de vloeistoffen, vetten, huidweefsels, geestelijk evenwicht, enz.
Een tekort aan oestrogeen ontstaat als het lichaam niet in staat is om voldoende oestrogeen te produceren. Dit gebeurt als een onvermijdelijk deel van het verouderingsproces, of omdat het lichaam 'van nature' te weinig oestrogeen aanmaakt. Het kan ook optreden tijdens de maandelijkse periode en tijdens en na de overgang. Dit heeft gevolgen voor de gezondheid, zowel psychologisch als physiologisch. Het gebruik van fyto-oestrogenen kan een tekort aan natuurlijke oestrogenen opvangen en zo de nadelige effecten op de geestelijke en lichamelijke gezondheid tegengaan.
copyright: Airdancer CV.
tekst en beschrijving samengesteld door Luc Verheijden in samenwerking met het team van Airdancer.